در یک دستاورد بزرگ علمی، پژوهشگران مرکز تجهیزات پزشکی زیست‌پزشکی تگزاس (TxBDC) در دانشگاه تگزاس در دالاس موفق شدند پیشرفت بی‌سابقه‌ای را در بهبود بیماران دارای آسیب نخاعی ناقص نشان دهند.
این مطالعه که در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ در مجله معتبر Nature منتشر شده، از روش نوآورانه‌ای به نام تحریک بسته (Closed-loop) عصب واگ یا CLV استفاده کرده است. در این روش، بیماران در کنار توانبخشی انفرادی و هدفمند، تحت تحریک الکتریکی عصب واگ قرار می‌گیرند که در گردن جای دارد. این تحریک با حرکات خاص دست هنگام تمرینات فیزیوتراپی هم‌زمان شده و باعث تقویت عملکرد مغز و نخاع می‌شود.
پیشرفت واقعی در توانبخشی افراد با آسیب مزمن نخاعی
برخلاف درمان سکته مغزی که فیزیوتراپی به تنهایی نیز می‌تواند تا حدی مؤثر باشد، در این تحقیق مشخص شد که بدون استفاده از CLV، شرکت‌کنندگان با آسیب نخاعی هیچ پیشرفتی نداشتند. با افزودن CLV به روند درمان، بهبودی چشمگیری در قدرت، دامنه حرکت و عملکرد دست‌ها حاصل شد.
جزئیات کارآزمایی بالینی
این کارآزمایی شامل ۱۹ فرد ۲۱ تا ۶۵ ساله بود که بین یک تا ۴۵ سال از آسیب نخاعی آن‌ها گذشته بود. شرکت‌کنندگان طی ۱۲ هفته تحت تمرینات خاصی قرار گرفتند که شامل بازی‌های رایانه‌ای برای تحریک حرکات دست و بازو بود. دستگاه کوچک کاشته‌شده در گردن، هنگام انجام موفقیت‌آمیز حرکات، سیگنال الکتریکی به عصب واگ ارسال می‌کرد.
در فاز اول کارآزمایی، ۹ نفر به‌صورت تصادفی در گروه کنترل قرار گرفتند و تحریک واقعی دریافت نکردند. اما در نیمه دوم درمان، آن‌ها نیز CLV واقعی دریافت کردند و بهبودهای قابل‌توجهی را تجربه نمودند.
بدون محدودیت برای سن، مدت آسیب یا شدت آن
یکی از نکات برجسته این مطالعه این است که پاسخ بیماران به درمان با CLV به سن، مدت‌زمان آسیب یا شدت نقص حرکتی وابسته نبود. این ویژگی، CLV را به گزینه‌ای امیدوارکننده برای طیف وسیعی از بیماران تبدیل می‌کند.
گام بعدی: آزمایش نهایی برای تأیید FDA
موفقیت این مطالعه راه را برای ورود به مرحله سوم و نهایی کارآزمایی بالینی هموار کرده است؛ مرحله‌ای که در آن ۷۰ بیمار از چند مرکز تخصصی در سراسر آمریکا مورد بررسی قرار خواهند گرفت. هدف نهایی، دریافت تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای استفاده گسترده از این روش در درمان ناتوانی‌های اندام فوقانی ناشی از آسیب نخاعی است.
دستگاه جدید: کوچک‌تر، ایمن‌تر، کاربردی‌تر
نسخه جدید دستگاه CLV که توسط دکتر رابرت رنیکر طراحی شده، نسبت به مدل سه سال پیش، ۵۰ برابر کوچک‌تر است و هیچ محدودیتی برای انجام MRI، سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی ایجاد نمی‌کند.
نتیجه‌گیری
به گفته دکتر جین ویگینگتون، مدیر تحقیقات پزشکی در TxBDC، این روش نه‌تنها امیدی تازه برای افرادی است که تاکنون درمان مؤثری برای آن‌ها وجود نداشته، بلکه توانسته زندگی روزمره آن‌ها را به‌صورت عملی تغییر دهد.
او افزود: «این بیماران، با وجود محدودیت‌های حرکتی، داوطلبانه تحت جراحی قرار گرفتند و حاضر شدند در مسیر درمانی نوآورانه قدم بگذارند. آن‌ها شایسته قدردانی هستند.»
